In de nacht van 11 op 12 maart 1866 brandde de Kruiskerk in Stolwijk af. Toen de nieuwe kerk weer was opgebouwd werd deze feestelijk ingewijd. Van heide en verre stroomde men toe om het inwijdingsfeest bij te wonen.
Marskramers, kwakzalver, goochelaars, kramen met koek, manufacturen of snuisterijen, tenten met levensmiddelen of drank zochten de bezoekersstroom op.  Waar veel volk bijeen komt is doorgaans wel wat te verdienen. De herbergen die zich in de omgeving bevonden deden ook goede zaken.  Na afloop van de kerkelijke inwijding was het verloop van het feest dat er op volgde, meestal niet in overeenstemming met wat er aan vooraf gegaan was.  Zo’n feestelijke inwijding werd een jaar later met een Heilige Mis herdacht. Deze herinneringsdagen werden “kerkmissen”genoemd, wat in het spraakgebruik al spoedig veranderde in “kermissen”.

Er is geen twijfel mogelijk of de oude kerk in Stolwijk is tijden de Pinksteren ingewijd en dat de kerkmis, de latere kermis, op  die dag is vastgesteld. Sinds eeuwen en ook heden nog wordt die met de Pinksteren gevierd. Alleen in 1747, tijdens de aanval van de Fransen op Vlaanderen, werd de kermis verboden en later nog eens toen er veepest heerste. Hoewel de viering van de kermis na de hervorming steeds meer haar kerkelijk karakter verloor en geheel aan het vermaak werd gewijd, heeft hij zich altijd weten te handhaven. Oude gewoonten hebben een taai leven. Een eeuw geleden zei men ook al dat de kermis aan het afnemen was. In het Beijerse zon men op een gelegenheid voor een soortgelijke feestviering. Men bedacht toen”Stolwijk heeft zijn kermis met Pinksteren, laten wij het met Pasen doen. En om voor Stolwijk niet onder te doen werd er een kermis gehouden op de zaterdag in de Paasweek. De invoering van de Beijerse Pasen werd bescheiden ingezet.

de draaimolen voor het cafe de Halve Maan.

Verbazingwekkend was het grote aantal familieleden dat in die dagen op bezoek kwam. ‘De stallen waren dan al ontruimd en boden ruimte aan honderden familieleden en vrienden. ’s Avonds kwamen de koekkramen uit Stolwijk en werden de koekblokken en koekknuppels voor den dag gehaald. Dan begon de wedstrijd koekslaan, een vreedzaam duel, waarbij iedere partij probeerde met de minste slagen de peperkoeken stuk te slaan (hetgeen nog altijd in Stolwijk gebeurt op de 2e Pinksterdag ’s morgens vroeg).

Koek slaan voor garage Zijderlaan.